Także w wersji rozszerzonej
(listopad '98)

"Non omnis moriar" znaczy "Nie wszystek umrę". Tej sentencji zaczerpnął z Horacego Bolesław Prus - "Będę żył w swoich dziełach". Będzie żył tak długo, jak długo ludzie będą o nim pamiętać, jak długo będą pamiętać o tym, czego dokonał. Bo umrze tak naprawdę dopiero wtedy, gdy wszyscy o nim zapomną.

Ale czy tylko tak można interpretować te słowa? Czy nie można rozumieć ich bardziej dosłownie?
"Nie wszystek umrę" - zawsze będę żył. Bo co tak właściwie znaczy "umrzeć", co to takiego śmierć?

Chyba każdy zgodzi się z tym, że jak długo o kimś pamiętamy, mimo że nie ma go tu i teraz, ciągle jest wśród nas, nawet jeśli zmarł wiele lat temu. Ciągle żyje w naszych myślach, sercach.
Ale czy po mojej śmierci będę żył tylko w umysłach innych, we wspomnieniach? Myślę, że nie tylko. Przeżyję swój czas tu, na ziemi i zacznę nowy etap w innym miejscu, w innym stanie (formie).
Bo tak właściwie, to śmierć fizyczna jest tylko zmianą formy istnienia. O tym, że jest coś więcej mogą chyba świadczyć relacje osób, które przeżyły śmierć kliniczną, widziały swoje martwe ciało, innych ludzi wokół, będąc jednocześnie niewidzialnymi i niesłyszalnymi dla nich. Sam nie mam takich doświadczeń, ale relacje tylu ludzi nie mogły być chyba zmyślone.
Wracając do obecności zmarłej osoby (jej duszy, niematerialnego "ciała") jakie muszą być jej odczucia, gdy próbując skontaktować się z żyjącymi jest niezauważana, tylko opłakiwana? Czyj żal może być większy? Tych, którzy widzą martwe ciało, czy osoby, która widzi swoje martwe ciało i swoich bliskich pełnych smutku, którzy jej nie widzą i nie słyszą? Czy nie lepiej przyjąć śmierć bliskiej osoby ze spokojem, myśląc o tym, że jest gdzieś obok, ale przez jakiś czas nie będziemy w stanie się kontaktować? Jaką ulgą będzie taka postawa dla samego zmarłego? Nie będzie bezskutecznie starał się zwrócić na siebie uwagi, nie będzie się czuł opuszczony, ignorowany. Bo przecież nie umarł na 100%. Nie żyje ciało fizyczne, a człowiek to przecież coś więcej niż tylko ciało. Jest jeszcze dusza. Ona będzie żyła nadal. W innym wymiarze, gdzie pojęcia czasu i przestrzeni są zupełnie czymś innym od tego, co znamy, albo w ogóle nie istnieją.
To, że będziemy kimś, czymś innym wydaje się łatwiejsze do zaakceptowania niż to, że całkiem przestaniemy istnieć. Chyba łatwiej można sobie wyobrazić, że nasze istnienie na ziemi to tylko jeden z etapów, a nie wszystko co nas może spotkać.
Ale nie powinno się mieć takiego podejścia do życia, że bez różnicy co i jak teraz robię, jak żyję to i tak później będzie coś jeszcze, więc dlaczego tego nie przyspieszyć? Nie! Wszystko ma swój czas, a to jak teraz żyjemy na pewno ma jakiś wpływ na to, jakie będzie nasze życie po śmierci.
Tak więc teraz korzystam z życia (tu i teraz), a co będzie potem, to się okaże i trzeba zaczekać.
Ale na pewno coś jeszcze będzie. Wierzę.

Takie jest moje zdanie na temat życia i śmierci.
Życie jest zawsze, a śmierć to tylko forma przejściowa. Śmierć istnieje tylko dla żyjących. Dla zmarłego (który jest, istnieje, żyje) śmierć to tylko takie słowo, które w nowej rzeczywistości niewiele znaczy.

A wracając jeszcze do znaczenia słów "Non omnis moriar" jakie zaproponował B.Prus (będę żył w swoich dziełach) - postarajmy się, byśmy żyli w pamięci innych. Żeby nas wspominali (i oby te wspomnienia były dobre). Niech każdy zostawi po sobie coś dobrego. "Dzieło" nie musi oznaczać twórczości - może być czymś najzwyklejszym, czymś, co nie jest uznawane powszechnie za dzieło - może to być wszystko to, co zrobimy i zostanie dobrze zapamiętane przez innych.

Seweryn Boczek, październik 1997.